Spójrz na arenę! TOP10 najpiękniejszych amfiteatrów i teatrów rzymskich, które trzeba zobaczyć

Autor: Mariusz Nowak

Przyznamy się Wam, że mamy jedną słabość, która zawsze wpływa na planowanie naszych podróży. To kultura antyczna, porozrzucana jak pył Wezuwiusza po różnych miejscach basenu Morza Śródziemnego. A co nie jest najbardziej spektakularnym jej obrazem dzisiaj jak nie gigantyczne Amfiteatry, sprawiające, że czujemy się tacy mali?

Największe tego typu budowle, niczym gotyckie katedry budzą w nas podziw a czasami jednocześnie obrzydzenie, wiedząc do czego służyły. Gdy jednak wyobrazimy sobie zalaną wodą arenę Kolosseum, po której pływają okręty lub 30 tysięcy ludzi w Amfiteatrze w Weronie, dojdziemy do wniosku, że świat rozrywki aż tak bardzo się nie zmienił. Gdzie znajdują się największe tego typu obiekty, które warto zwiedzić? 

Twierdzi się, że do dzisiejszych czasów w stanie dobrym zachowało się około 20 amfiteatrów. Pozostałe kilkadziesiąt można odszukać w formie ruin, wałów ziemnych, tudzież jako zabudowane place w centrach miast. Czasem pomaga google maps, dzięki któremu np. odnaleźliśmy zarysy amfiteatru w Gortynie na Krecie. Dodatkowo (głównie we wschodniej części Morza Śródziemnego) zwiedzić można ponad 30 teatrów (odeonów) w niezłym stanie. Niezłym na tyle, że wciąż służą np. jako miejsce spektakli.

 1.  Koloseum w Rzymie

Budowla znana również jako Amfiteatr Flawiuszów, wzniesiona w latach 70-72 do 80 r. n.e., za panowania cesarzy z dynastii Flawiuszów- Wespezjana i Tytusa. Jest najbardziej znanym symbolem Wiecznego Miasta i równocześnie jedną z najwspanialszych budowli antycznych, które przetrwały do czasów współczesnych. Jednocześnie jest doskonałym przykładem wielkiego poziomu inżynierii, architektury i budownictwa starożytnego Imperium Rzymskiego. Od 07 lipca 2007 r. znajduje się na na liście siedmiu nowych cudów świata.

Mogący pomieścić nawet 70 000 widzów amfiteatr, posiadający niesamowite systemy podziemnych korytarzy i galerii komunikacyjnych, przeznanczony był przede wszystkim do walk gladiatorów oraz polowań na dzikie zwierzęta. Jednakże pomysłowość rzymskich inżynierów, pozwalała na organizowanie dużo bardziej spektakularnych widowisk, np. numachii (inscenizowane bitwy morskie).

Turyści chętni do zwiedzania Koloseum, mogą  kupować bilety wstępu  przez Internet, by uniknąć stania w bardzo długich kolejkach.
Bilety, kosztujące około 13€, upoważniają do wstępu na arenę z I wieku i wystawy czasowe oraz na pobliski Palatyn. Koszt biletów upoważniających do wstępu tylko na arenę to:  8€ za bilet normalny i 1,5€ za ulgowy.

fot. steffen.dubouis / flickr.com / Creative Commons

 2.  Amfiteatr w Puli

Świetnie zachowany amfiteatr z 14 r. n.e, i zapewne najbardziej znany zabytek tego chorwackiego miasta. Z jego powodu Pula nazywana jest „istryjskim Rzymem”.  Jedna z największych tego typu budowli na świecie, mogąca pomieścić ponad 23 000 widzów.
Wybudowana za panowania pierwszego cesarza rzymskiego Oktawiana Augusta, gruntownie przebudowana i powiększona przez pomysłodawcę rzymskiego Koloseum, cesarza Wespezjana w roku 79. Amfiteatr przeznaczony był do walk gladiatorów, polowań na dzikie zwierzęta,a według źródeł odbywały się na jego arenie nawet numachie.

W późniejszych czasach był miejscem, gdzie organizowano targowiska i turnieje rycerskie. Miejscowa ludność upatrzyła sobie w nim źródło kamienia, jednakże przed ostatecznym zrujnowaniem budowli uchronił ówczesny patriarcha Akwilei, który zabronił jego rozbierania.
Współcześnie organizowane są na arenie koncerty i przedstawienia teatralne.  Co ciekawe amfiteatr jest uwieczniony na rewersie chorwackich banknotów o nominale 10 kun.

Cena wstępu na arenę to 40 kun, lecz bez większych przeszkód można obejrzeć areną od zewnątrz.

fot. AnjaF. / flickr.com / Creative Commons

 3.    Amfiteatr w Al- Dżamm (El Jem)

Jeden z lepiej zachowanych rzymskich amfiteatrów znajdujący się we w niedużym mieście we wschodniej Tunezji. Trzecia co do wielkości budowla tego typu na świecie ( po Koloseum i niezachowanym amfiteatrze w Kapui), na jej trybunach w czasach świetności mogło zasiąść nawet 35 000 żądnych emocji widzów.  Jednocześnie jest jedną z najbardziej spektakularnych budowli rzymskich w Afryce Północnej. Amfiteatr jest  wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO.

Budowla wzniesiona prawdopodobnie za panowania cesarza Gordiana I, w latach 230-238 n.e, była areną walk gladiatorów oraz walk dzikich zwierząt. Przez wielu uważany jest,  za najlepiej zachowany amfiteatr rzymski, wyprzedzający pod tym względem nawet rzymski amfiteatr Flawiuszów, przez co jest bardzo popularnym i często odwiedzanym przez wycieczki obiektem.

fot. Bo&Ko / flickr.com / Creative Commons

 4.   Amfiteatr w Arles

Zbudowany w roku 90, dwupoziomowy obiekt, który w czasach świetności mógł pomieścić nawet 20000 widzów. Budowla przypomina bardzo swój odpowiednik w Rzymie, po dwóch stronach ciągnie się system arkad i galerii a dziś służy jako arena walk byków. Co ciekawe od 5. wieku obiekt zaczął służyć w zupełnie innych celach, niz rozrywka. Na szczycie pierścienia dobudowano wieże,  uszczelniono bramy i krytarze a wnętrze zabudowano domami. Powstała nietypowa twierdza, dająca schronienie ludziom przez wieki.

Od XIX wieku obiekt wrócił znów jako miejsce masowej rozrywki. Załapał się również na słynny obraz „Arene” Vincenta Van Gogha.

fot. Wolfgang Staudt / flickr.com / Creative Commons

 5.  Amfiteatr w Nimes

Mógł pomieścić nawet 20000 osób i był największa tego typu budowlą w Galii. świetnie zachowany do dziś, budzi podziw z ziemi i powietrza, choć jeszcze w 19. wieku groziło mu wyburzenie, gdy stał się miejscem, w którym zamieszkała cała biedota Nimes. Dziś jest jednym z najlepiej zachowanych amfiteatrów rzymskich na świecie.

fot. Wolfgang Staudt / flickr.com / Creative Commons

 6.  Odeon Heroda Attyka w Atenach

Uważany za najwspanialszy i największy z odeonów starożytności. Wybudowany przez Heroda Attyka na południowo- zachodnim stoku Akropolu ateńskiego w roku 161 n.e.  Dzięki tej budowli, Herod chciał uczcić pamieć zmarłej małżonki, Aspasii Regili.
Wzniesiony w stylu teatrów rzymskich, w porównaniu do wcześniej opisywanych amfiteatrów był stosunkowo niewielki. Na jego trybunach mogło zasiąść około 6 tysięcy widzów. Jednakże w odróżnieniu do amfiteatrów był całkowicie przykryty dachem z drewna cedrowego, co w znacznym stopniu poprawiało akustykę.
W czasach starożytnych odbywały się w nim konkursy muzyczne i rozmaite przedstawienia teatralne. Co ciekawe akustyka odeonu jest wciąż bardzo dobra co powala na organizowanie różnorodnych spektaklów, m.in. corocznych koncertów w ramach Festiwalu Ateńskiego. Niestety poza koncertami odeon jest zamknięty dla zwiedzających.

fot. a_marga / flickr.com / Creative Commons

 7.   Teatr w Epidauros

Antyczny teatr grecki, wybudowany około roku 330 p.n.e według projektu Polikleta Młodszego.  Jeden z największych obiektów tego typu, na widowni mogło zasiąść 14 000 widzów. Teatr posiadał i posiada do tej pory niesamowitą akustykę, widzowie siedzący w ostatnich rzędach byli w stanie usłyszeć nawet szept dochodzący ze sceny.
Na jego scenie wystawiali swe dramaty najwięksi poeci starożytnej Grecji m.in Sofoles, Ajschylos, Eurypides.

Zwiedzanie teatru jest możliwe, bilet wstępu kosztuje ok. 4€

fot.  kameraadpjotr / flickr.com / Creative Commons

 8.  Amfiteatr w Weronie

Rzymski amfiteatr, wzniesiony na największym placu miejskim Werony w roku 30 n.e. Jeden z najlepiej zachowanych i największych zabytków tego typu, mogący w czasach świetności pomieścić nawet 30 000 widzów. W czasach starożytnych amfiteatr znany był z tego, iż jego fasada pokryta byłą białymi i różowymi marmurami, sprowadzanymi z terenu Valpolicelli. Niestety, zewnętrzny pierścień amfiteatru wraz z fasadą został zniszczony przez trzęsienie ziemi w 1117 roku.
Współcześnie budowla jest znana na całym świecie z wystawianych na jej arenie wspaniałych i pełnych rozmachu przedstawień operowych.

Ceny biletów wstępu na przedstawienia operowe zależne są miejsc, najdroższe, dochodzące nawet do 200€ są miejsca numerowane, znajdujące się najbliżej sceny. Bilety na  strefy nienumerowanych miejsc, są tańsze ale same miejsca są stosunkowo niewygodne i warto zaopatrzyć się w poduszkę, którą można wypożyczyć przy kasach za 3€ od sztuki

fot.  kevinpoh / flickr.com / Creative Commons

 9.  Amfiteatr w Bosrze

Miasto położone w południowej Syrii, słynie z najwspanialszego tego typu obiektu na Bliskim Wschodzie. W antycznym mieście znajduje się Amfiteatr (a raczej teatr) nietypowy, bo wykuty w skale bazaltowej. Zabytki rzymskie przez lata były całkowicie przykryte piaskami, być może to pozwoliło im zachować się w takim stanie

fot. Arian Zwegers / flickr.com / Creative Commons

 10.  Teatr w Aspendos

Najwspanialszy teatr świata antycznego, położony w południowej Turcji niedaleko Antalyi. Zbudowany na naturalnym zboczu, może pomieścić 15000 widzów. Na koronie teatru zachowały się dobrze arkady, cały obiekt razem z ruinami miasta Aspendos oraz okazałym akweduktem można zwiedzać.

fot. zolakoma / flickr.com / Creative Commons