Skąd się wzięli Bułgarzy i gdzie mieli swoje stolice? Wszystkie 5 stolic

Historia Bułgarów naprawdę wciąga. To swoista odyseja narodu pełna wzlotów i upadków. Nasza pokrętna historia się przy tym chowa.

Prawdopodobnie o tym nie wiesz, choć nie będę przesądzać. Ale protoplaści Bułgarów pochodzą z baaaaaardzo daleka. Najciekawsze jest to, że pierwsza Bułgaria znajdowała się kiedyś zupełnie gdzie indziej! Gdzie? „Po drodze” – że tak powiemy 🙂
Dziś pokażemy Wam Wielkie Tyrnowo – wpisane na listę UNESCO miasto w Bułgarii, położone nad  głębokim wąwozem rzeki Iskar, które dla Bułgarów jest historycznym sercem kraju. I cztery inne stolice.

Historia Bułgarii nie tylko…

Na początku byli Trakowie i hodowali konie. Nawet Homer nazywał tak Traków „Hodującymi Konie”. Najsłynniejszym Trakiem był Spartakus, trochę zniekształcony ostatnio przez popkulturę w popularnym serialu telewizji Starz. Największym plemieniem trackim byli Odryzowie. Ale Trakowie to tylko południowo-zachodnia część Bułgarii. Wybrzeże eksplorowali Grecy, zakładając faktorie i dobrze prosperujące kolonie. Potem były lata dominacji Bizancjum, na razie je pominiemy, potem pustoszyli Bałkany Hunowie, to też przeskoczymy. Dużo przeskoczymy, bo „bałkański kocioł” rozkręcał się już na dobre właśnie wtedy i to temat na osobny wpis.

 

Już wiecie, skąd się wzięli. A jakie mieli stolice?

1. Taman (Fanagoria)

W roku 660 roku na trawiaste i stepowe ziemie pomiędzy Dnieprem a Kaukazem wtargnęli Chazarowie, koczowniczy lud turecki z  terenów obecnego Dagestanu. To już był drugi najazd na państwo Wielkiej Bułgarii. Pierwsi byli Awarowie i też dali im popalić. Ale zaraz, zaraz… Jaka Wielka Bułgaria?
I tu jest pies pogrzebany – Bułgaria najpierw była… w południowej Ukrainie i Rosji! Była ugruntowanym społeczeństwem, uznanym krajem i rozwiniętą społecznością, z którą Bizancjum się liczyło i której często bało. To właśnie w obronie przed jedną z inwazji Bułgarskich, Konstantynopol  uzyskał swoje największe mury obronne. Stolicą Wielkiej Bułgarii była Fanagoria (położona na obecnym Półwyspie Kubańskim – W Rosji nad cieśniną Kerczeńską czyli tak zwanym Bosforem Kimmeryjskim), potężne – jak na swoje czasy – twierdza, ufortyfikowana i imponująca. Oparła się nawet inwazji rzymskich wojsk Mirtiadesa. We wspomnianym 660 roku Chan Kubrat rzekł do swoich synów (w dużym skrócie) „Podzielę Wam ziemię, zostaniecie tu, to Was rozbiją. Uciekniecie razem, połączeni – wygracie”. Czterech uciekło a jeden z nich Asparuch założył nowe państwo gdzieś pomiędzy Dunajem a Starą Płaniną – pasmem górskim w środkowej Bułgarii (tej dzisiejszej). Pierwszą stolicą Bułgarii została Pliska.

2. Pliska

fot. Flamalet / flickr.com

Założona została w 681 roku przez Asparucha, który wkroczył na te tereny, zwyciężył armię Bizantyjczyków, podbił miejscową ludność i założył gród. Pliska to stolica Pierwszego Cesarstwa Bułgarskiego, która potem przeniesiona została do Presława (z Pliski, gdzie car Władimir, mimo tego iż jego ojciec – car Boris przyjął chrześcijaństwo, powrócił do kultu pogańskich bogów). Miasto zostało napadnięte przez cesarza bizantyjskiego Nicefor I, a pałac, który tam się znajdował (pałac Kruma) zburzony, co sprawiło, że kolejny car wzniósł jeszcze większy i jeszcze wspanialszy, otoczony grubymi murami obronnymi z basztami, wieżami strażniczymi oraz fosą. Warownia kryła znakomity pałac chana z tajemniczymi podziemnymi korytarzami a także wspaniałymi zdobieniami na przykład mozaikowymi. Pozostałości po historycznej Plisce znajdują się dziś poza obecnym centrum miasta – około 2 km na północ (w szczerym polu) i są udostępnione do zwiedzania.

3. Wielki Presław

Leży nad rzeką Golama Kamczija u stóp Gór Presławskich niedaleko od Pliski. Miasto wzniesione zostało w 821 roku chan Omurtang, a od 894 roku stał się stolicą Bułgarii. Początkowo nosiło nazwę Presław, człon Wielki „dołożył” miastu car Simeon (powstała tu ważna szkoła piśmiennicza związana z działalnością Cyryla i Metodego). Panowanie Simeona oraz jego ojca Borysa przypada na najlepsze lata tego ośrodka. Miasto było niezwykle znaczącym ośrodkiem w okresie Pierwszego Cesarstwa Bułgarskiego (jedno z największych i najlepiej rozwiniętych miast w Europie, konkurujące nawet z Konstantynopolem). Przez wiele lat Wielki Presław przechodził z rąk do rąk (po zdobyciu miasta przez wojska Bizancjum miasto podupadło), a w okresie panowania Alego Paszy nazywany był nawet „Małym Stambułem”. Dziś pozostały po nim jedynie malownicze ruiny – 2 km na południe od współczesnego miasta.

4. Veliko Tyrnowo

W Drugim Cesarstwie Bułgarskim (XII – XIV wiek) nazywane było Drugim Konstantynopolem i Miastem Carów, wtedy też miasto nad rzeką Jantrą było stolicą Cesarstwa. Dla miasta charakterystyczne są cztery wzgórza: Cerewec, Momina Krepost, Trapezica i Sweta Gora i to, że położone jest na klifach głębokich wąwozów.
Najbardziej interesującym miejscem w mieście, przyciągającym wielu turystów z całego świata jest wspomniane wcześniej wzgórze Cerewec na którym dumnie wznosi się spowita w chmurach twierdza okolona grubymi murami. Prowadzi do niej kamienna grobla nad rzeką Jantrą. Twierdza wzniesiona została w VI wieku za panowania cesarza Justyniana, następnie została zdobyta przez słowian, a w VIII car Krum otoczył ją jeszcze grubszymi murami obronnymi. Potem miasto wpadło w ręce Bizancjum, następnie znów w ręce Bułgarów, by w XII wieku stać się stolicą carstwa. To bardzo dobre czasy dla miasta, kwitł handel, kultura, sztuka, powstała szkoła piśmiennicza i literacka. W XIII wieku miasto podbite zostało przez Turków, a w 1877 roku ogłoszona tu została bułgarska konstytucja.

5. Sofia

Mimo, że jak na stolicę kariera jej, jako miasta stołecznego jest krótka, to historia Sofii sięga bardzo daleko wstecz, bo Sofia to dawna Serdika, serce wschodniej części Cesarstwa Rzymskiego (a to przecież nie są najstarsze dzieje miasta). W 811 roku chan Krum zdobył Serdikę i dołączył ją do Cesarstwa Bułgarskiego (Pierwsze Cesarstwo Bułgarskie), potem losy miasta toczyły się różnie – znalazła się pod panowaniem Bizancjum, potem znów w granicach Drugiego już Cesarstwa Bułgarskiego. W 1382 roku opanowali ją Turcy, a w 1443 roku król Polski i Węgierski oswobodził Sofię, jednak klęska pod Warną spowodowała, że miasto znów opanowane zostało przez Osmanów jako główny ośrodek administracyjny prowincji Rumelii. Wówczas Sofia zupełnie zmieniła swe oblicze – można było tu zobaczyć liczne łaźnie i jeszcze liczniejsze meczety. W XIX wieku Turków „przepędzili” Rosjanie, a w 1879 roku stała się stolicą Królestwa Bułgarii.

 

[sprawdz] Darmowe atrakcje Sofii. Zwiedzamy miasto w jeden dzień [/sprawdz]

Pośród wielu narodów Europy to chyba Węgrzy i Bułgarzy należą do tych, którzy musieli przebyć swoiste odyseje narodowe, by w końcu założyć kraj. Dodatkowo oba narody dziś pełnią znacznie mniejszą rolę w Europie, niż mogłyby pełnić, z racji siły, którą kiedyś prezentowały. Bułgaria podbiła Konstantynopol, niebywałe – prawda? Cóż, Polska podbiła kiedyś Moskwę…