Miasto w pałacu i pałac w mieście. Czyli Split i jego największe zabytki

Split to stolica Dalmacji i drugie co do wielkości miasto Chorwacji – faktyczna stolica chorwackiego wybrzeża i jedno z najciekawiej ulokowanych dużych miast w Europie. No jest duże, jak na bałkańskie warunki.

Gdy mówią nam o Splicie od razu na myśli przychodzi nam wspaniały Pałac Dioklecjana, który tak na dobrą sprawę obejmuje swoim ogromem niemal całe stare miasto. W nim własnie cesarz spędził swoje ostatnie dni życia. Niesamowite jest to, że spacerując po uliczkach starego Splitu tak naprawdę wędrujemy po korytarzach i dziedzińcach pałacu. Wspaniała historia, znakomite zabytki, niepowtarzalna atmosfera to zapewne te elementy, które stanowią o niezwykłej atrakcyjności turystycznej miasta.

Co warto zobaczyć i zwiedzić w Splicie:

1. Pałac Dioklecjana to ogromny, prostokątny pałac (215m. długości na 181 m. szerokości w sumie około 39 tys.m2) wzniesiony dla cesarza Dioklecjana w latach 295 – 305 z najwspanialszych marmurów sprowadzanych z Włoch i Grecji. Całą budowlę okalają grube i wysokie mury obronne z licznymi basztami, obecnie jest mało widoczny ze względu na czas, który zrobił swoje a także zniszczenia wywołane przez barbarzyńskie plemiona i to, że w obrębie pałacu budowane były przez wieki domy i inne budowle miejskie oraz usługowe (no i tak właśnie powstało „miasto w pałacu”).

Fakt jest jeden: przechadzając się po uliczkach miasta trzeba mieć świadomość że niegdyś były to korytarze i pomieszczenia cesarskiego pałacu. Aż trudno w to uwierzyć, ale tak właśnie jest! Warto zwrócić uwagę na Złotą Bramę – niegdyś bogato zdobiona główna brama prowadząca do pałacu, perystyl – najlepiej zachowany fragment pałacu, jego główny dziedziniec z zachowanymi kolumnami, cesarskie apartamenty (prawie nic z nich nie zostało) z których można zejść do dolnych komnat, które dzisiaj znajdują się poniżej poziomu miasta. Dostrzec tu można także inne bramy wejściowe, pozostałości łaźni, sal jadalnych. Większość zabytków starego miasta znajduje się więc w obrębie trudnego dziś do uchwycenia pałacu. Te najbardziej charakterystyczne opisane zostaną jako osobne atrakcje turystyczne miasta. Cały obszar stanowiący niegdyś pałac wpisany został na listę UNESCO

2. Katedra św. Dujama, to bardzo ważne świątynia dla mieszkańców Splitu, ponieważ wzniesiona na cześć jednego z pierwszych męczenników chrześcijańskich i patrona miasta – świętego Dujama. Ta charakterystyczna dla starego miasta budowla w kształcie rotundy z wysoką dzwonnicą (można na nią wejść) stanowiła niegdyś Mauzoleum Dioklecjana (przekształcona na kościół w VII/VIII wieku). Wejście (w obecnej dzwonnicy) do świątyni cesarza strzeżone było przez sfinksy przywiezione z Egiptu. Dziś na straży stoi jeden, będący wierną kopią swojego o wiele starszego kuzyna (przeniesiony do muzeum). Dziś wewnątrz katedry możemy podziwiać wiele zabytków pochodzących z XIII, XIV i XV wieku (płaskorzeźby, zdobienia, ołtarze boczne, obrazy) a także wejść do skarbca i krypt.

3. Świątynia Jowisza, także przekształcona w XV wieku w chrześcijańskie babtysterium (właściwie wchodząca w skłąd kompleksu budowli religijnych świątynia Jupitera), którego wejścia pilnuje kolejny sfinks przywieziony z Egiptu i  jedna ocalała kolumna będąca fragmentem dawnego portyku. Wewnątrz podziwiać możemy obok posągu Jana Chrzciciela, XI – wieczna chrzcielnica, sarkofagi arcybiskupów, płyty nagrobne, zabytkowe stare fryzy.

4. Plac Narodowy, to tutaj, w samym sercu placu wznosi się dawny, pochodzący z XV wieku Ratusz z loggią (dziś mieści się tu Muzeum Etnograficzne), a także Wieża Zegarowa z zegarem słonecznym pamiętającym także wiek XV (na jej szczycie wznosi się także dzwonnica) oraz średniowieczny Pałac Ciprianis z charakterystycznymi rzeźbami (kłócącej się pary oraz św. Antoniego) i inne stare pałace.

5. Salona, ruiny antycznego portu, najlepiej zachowane w całej Dalmacji, które znajdują się około godziny drogi od centrum tak w kierunku północno-wschodnim. Zobaczymy tu między innymi pozostałości po budynkach administracyjnych, forum, term, teatru, amfiteatru, świątyń, akweduktu oraz murów obronnych. Tutaj też znajduje się rozległy obszar stanowiący dawną nekropolię (Manastirine)

Co jeszcze warto zobaczyć w Splicie:

Wzdłuż ulicy Dioklecjana wznoszą się wspaniałe renesansowe pałace, których nie sposób nie dostrzec. Dla tych, którzy lubią zwiedzać muzea, wartymi polecenia są między innymi Muzeum Archeologiczne, czy Muzeum Miejskie – można doskonale tutaj uzupełnić swoją wiedzę o mieście i jego historii (wszystkie muzea znajdują się poza ścisłym centrum miasta)

Dzieciom zapewne spodoba się Muzeum Morskie (stare mapy, modele statków) w dawnej nadmorskiej fortecy a także wizyta w ZOO i Muzeum Przyrodniczym (na wzgórzu Marijan gdzie warto po prostu pospacerować jedną z wyznaczonych tras). Można też zwiedzić Kościół świętego Franciszka, gdzie pochowano wielu ważnych mieszkańców Splitu. My szczególnie polecamy park Sustipan z ruinami Bazyliki Św. Stefana, pięknymi widokami na Adriatyk pośród agaw i pinii z urokliwą restauracją Graso/Adriatic na końcu przylądka.

Warto też udać się poza centrum do dzielnicy Poljub, by zobaczyć Klasztor Frnaciszkanów (kościół a także kolekcja zabytków sztuki sakralnej). Miłośnicy sztuki zapewne nie przegapią wycieczki do Galerii Mestrovicia – w willi zaprojektowanej przez artystę znajdują się liczne jego dzieła (także w starej rezydencji letniej – Kastelet).

GDZIE SPAĆ? Porównaj najtańsze noclegi w Splicie | Zarezerwuj hotel w Splicie