TOP 20 najpiękniejszych miast południowej Polski. Zaplanuj w tym roku choć dwa

To były bardzo fajne dwa lata. Pomijając podróże po świecie, dzięki którym spełniliśmy kilka swoich wielkich marzeń oraz „uziemienie” latem 2014, odwiedzaliśmy najpiękniejsze polskie miasta i miasteczka. W większości przypadków w południowej połówce Polski, bo tak nam wygodniej. Niektóre odwiedziliśmy wcześniej, jeszcze zanim powstał blog. Sporo jest natomiast wciąż w planie. A album się tworzy.

Dzięki temu mogliśmy już wytypować aż 20 takich miejscowości. „Takich, tzn. jakich?” Zapytacie. Miejsc, gdzie czas się zatrzymał, miejsc, gdzie czas biegnie wolniej, miejsc, gdzie spędzając weekend, jesteśmy w stanie naładować swoje akumulatory. Małe miasta mają w sobie to coś. Skoro dają tyle dobrego.

Mamy więc dla Was zadanie motywacyjne. Zaplanujcie odwiedziny w przynajmniej dwóch takich miejscowościach w 2016 roku. A może należycie już do aktywnych podróżników i odwiedziliście większość z nich? A może prawie wszystkie? A na końcu wpisu – KONKURS. Dwie osoby będą mogły sobie zobaczyć być może jedno z nich.

Liczby, które widzicie przy nazwach miejscowości to nasze subiektywne oceny w skali od 1-5. Wzięliśmy pod uwagę odpowiednio: odprężający klimat i atmosferę / liczbę zabytków i atrakcji / położenie i otoczenie.

A przeszukaliśmy w naszych archiwach i wspomnieniach tylko województwa południowe: 1. Śląskie (Dolnośląskie, Opolskie, Śląskie) i 2. Małopolskie (Świętokrzyskie, Małopolskie, Podkarpackie i Lubelskie).

Najpiękniejsze miasta w Polsce Południowej. Nasze zestawienie:

1. Bystrzyca Kłodzka – 3/4/4

Rynek z ratuszem i renesansowymi zabudowaniami, średniowieczne mury obronne, baszty, gotycki kościół Michała Archanioła i brama wodna. Po prostu tu ładnie! Zwłaszcza, jak trafi się Wam tak ładna pogoda, jak nam kiedy zawitaliśmy do Bystrzycy Kłodzkiej. Szczerze mówiąc, to nie rozpoznałam się na zdjęciu powyżej. Chyba minęło już kilka ładnych lat od naszej wizyty! I chyba trzeba to powtórzyć!

Ciekawe miejsce blisko: Wodospad Wilczki w Międzygórzu, Kłodzko

2. Cieszyn – 3/5/4

Cieszyn zawsze zachwyca, związku z tym bardzo chętnie tam jeździmy (zwłaszcza, że daleko nie mamy). Jest jednym z najstarszych ośrodków na Śląsku – wszystko rozpoczęło się na Wzgórzu Zamkowym, gdzie powstało grodzisko. Dziś można tu zobaczyć (znajdującą się także na dwudziestozłotowym banknocie – spójrzcie do portfela) Romańską Rotundę i Wieżę Piastowską. Spacer po cudnym rynku z zabytkowymi kamienicami i przyległych do niego krętych uliczkach a także po (i tu znów mamy nasze ulubione porównanie) „cieszyńskiej Wenecji”, wreszcie przejście przez Most nad Olzą do Czech to tylko kilka propozycji na dzień w Cieszynie.

Gdzie warto spać? Hostel 3 Bros – najlepszy w tej części Polski!

Ciekawe miejsce blisko: Zamek w Kończycach Małych 

3. Lanckorona* – 5/3/5

Najwspanialej chyba jest przyjechać tu jesienią. Warunkiem jednak jest „złota polska jesień” i piosenki Marka Grechuty w słuchawkach. Nam taki dzień właśnie się „trafił” zeszłej jesieni (jak ten czas leci!). Drewniane XIX-wieczne podcieniowe domy i zabytkowe wille prezentują się wtedy wyjątkowo ładnie. Lankorońskie koty i anioły wygrzewają się w ciepłym słońcu. Poza tym koniecznie trzeba zobaczyć ruiny zamku wzniesionego przez Kazimierza Wielkiego i wstąpić do kościoła św. Jana Chrzciciela, którego historia sięga XIV wieku. * Uwaga, Lanckorona, choć zawsze miasteczko – nie ma już praw miejskich.

Gdzie warto spać? Pensjonat Leśny Ogród – zarezerwuj

Ciekawe miejsca blisko: Sanktuarium i dróżki kalwaryjskie w Kalwarii Zebrzydowskiej

4. Świdnica – 2/5/3

Świdnica to największe miasto obok Jeleniej Góry w naszym zestawieniu, w sumie nie pasuje do miana”miasteczka” raczej porządnego miasta. Ale niech będzie wyjątek. To nie tylko ładny i dobrze zachowany rynek, nad którym góruje katedra pod wezwaniem św. Wacława i Stanisława. Świdnica to przede wszystkim znany nie tylko w Polsce, ale także na Świecie (świadczą o tym zagraniczni turyści) protestancki Kościół Pokoju wpisany na listę UNESCO. To jeden z dwóch zachowanych tego typu kościołów w Polsce (jest jeszcze jeden w Jaworze, kolejny był wybudowany w Głogowie lecz  nie zachował się do dnia dzisiejszego). Tą perełkę Dolnego Śląska koniecznie trzeba zobaczyć. My będąc tam byliśmy po prostu dumni, że mamy w Polsce tak fantastyczne zabytki!

Gdzie warto spać? Apartamenty pod Lwem – zarezerwuj nocleg

Ciekawe miejsce blisko: Góra Ślęża

5. Paczków 2/4/3

Choć nie lubimy tego typu określeń (a właściwie porównań), to nie możemy nie wspomnieć, że Paczków bywa (a nawet dość często jest) nazywany „polskim Carcassone”. A dlaczego? Przetrwały tu bowiem świetnie zachowane XIV – wieczne mury obronne (w niektórych fragmentach nawet pierścienie zewnętrzne oraz wewnętrzne obwarowań). Wieże bramne, aż 19 z 24 baszt oraz trójnawowy kościół św. Jana to te elementy paczkowskiego krajobrazu i historii, które stanowią o jego atrakcyjności. Odwiedzając ciocie wiele razy zawsze trafialiśmy na mury obronne. Im młodszym się było – tym odważniej się na nie wspinaliśmy.

Ciekawe miejsce blisko: Ruiny pałacu w Kamieńcu Ząbkowickim

6. Sandomierz – 4/5/3

Ciężko zaryzykować stwierdzenie, że ktoś nie słyszał o tym historycznie ważnym i wybotnie ciekawie położonym nad Wisłą mieście. Dodatkowo rozsławione zostało przez serial „Ojciec Mateusz” i twórczość Zygmunta Miłoszewskiego. Sandomierz to przepiękny rynek, mnóstwo zabytkowych kamienic, a także cenne świątnie (jak na przykład Bazylika Katedralna z XIV wieku z cennymi polichromiami gotyckimi) a także Zamek Kazimierza Wielkiego, czy Dom Jana Długosza. Podobnie jak w przypadku Kazimierza Dolnego, w okolicach Sandomierza można odnaleźć lessowe wąwozy. No i mnóstwo sadów!

Gdzie warto spać: Klimatyczny pensjonat Sandomiria – zrezerwuj nocleg

Ciekawe miejsce blisko: Góry Pieprzowe, Opatów i podziemia Opatowskie

7. Wiślica – 3/4/4

Historia tego miasteczka mocno łączy się z postacią Kazimierza Wielkiego. W 1347 roku tutaj właśnie ogłosił Statuty Wiślickie. Także jeden z najważniejszych zabytków miasta, bo Kolegiata Narodzenia Najświętszej Marii Panny została wzniesiona z fundacji wspomnianego wcześniej króla. W podziemiach znajdują się fundamenty romańskiej świątyni z IX wieku. Obok znajduje się gotycka kamienica Jana Długosza. Piękne położenie Wiślicy nad rozlewiskami rzeki Nidy i w środku Ponidzia – „polskiej Toskanii”, także stanowi o jej atrakcyjności. Warto wspomnieć także, że Wiślica była miastem aż do 1869 roku, kiedy to utraciła prawa miejskie.

Ciekawe miejsce blisko: Grodzisko słowiańskie w Stradowie (przeklęte miejsce!), Pińczów

8. Żarki – 3/3/5

Nie kręćcie nosem. Perełka. To schowane pomiędzy wzgórzami zielonej Jury miasteczko, choć nie imponuje może układem urbanistycznym, zachwyca wielokulturowością i tradycjami. Ogromna społeczność żydowska pozostawiła po sobie synagogę i jeden z większych cmentarzy a na skraju miasteczka, gdzie występuje (tylko!) skromna parterowa małomiasteczkowa architektura stoi unikatowy zespół stodół kamiennych, służących dziś m.in jako plenery filmowe czy miejsce organizacji kupieckich jarmarków, z których Żarki słyną. Przybywa tu na nie nawet 10 tys. ludzi. Sporo z nich dla produktów tradycyjnych. Miasteczko tworzy mały zespół razem z dzielnicą Leśniów, gdzie znajduje się słynne i trzeba przyznać pięknie prezentujące się Sanktuarium Matki Boskiej Leśniowskiej.

Ciekawe miejsce blisko: Punkt widokowy na Queście Jurajskiej i ruiny kościoła Św. Mikołaja

9. Biecz – 4/4/4

Pewnie niewielu wie, że jest jednym z najstarszych ośrodków Małopolski – prawa miejskie otrzymał w XIII wieku. Zobaczymy tu między innymi kościół Bożego Ciała a także Klasztor Reformatorów i sporo starych kamienic (Dom Becza, kamienica Barianów). No i najważniejsze – fragmenty średniowiecznych murów miejskich z dwoma basztami, rzecz w Małopolsce wcale nie oczywista. Ktoś nawet nadał mu kiedyś buńczucznie przydomek „polskiego Carcassone” – czyli tak jak Paczków 😉 oraz bardziej adekwatny „Perła Podkarpacia”. Naprawdę fajnie położone miasteczko, z pewnością należy do tych, którzy lubią na stosunkowo małym terenie zobaczyć maksymalnie dużo zabytków.

Ciekawe miejsce blisko: Gotycki drewniany kościół w Binarowej

10. Stary Sącz – 5/4/4

Mocno związany z postacią księcia Bolesława Wstydliwego oraz jego żoną świętą Kingą. To nasze rodzinne strony, choć tak „blogowo”, by zrobić porządne zdjęcia to byliśmy tu w sumie niedawno. Co można powiedzieć o Starym Sączu oprócz tego, że ma swojski, galicyjski klimat i chyba jest jednym z najpiękniejszych, najbardziej romantycznych polskich miasteczek, gdzie bloki, wielopiętrowe budynki nie zaburzyły panoramy i krajobrazu kulturowego miasteczka. Panorama od strony Błoni i doliny Popradu jest naprawdę ładna, tak samo jak ze stoków Beskidu Sądeckiego, który okala Sącz. Wspominał o tym Jan Paweł II, który często tu wędrował. Stary Sącz lubią filmowcy, artyści i fotografowie. A Ul. Węgierska to chyba jedna z najpiękniejszych polskich ulic jeśli chodzi o niską, urokliwą architekturę sprzed lat.

Ciekawe miejsce blisko: Platforma widokowa „ślimak” w Woli Kroguleckiej, Beskid Sądecki

11. Jarosław – 3/5/3

Posiadacz jednego z najpiękniejszych rynków w Polsce Południowo-wschodniej. I bardzo stary ośrodek. To książe kijowski Jarosław Mądry w IX wieku zbudował w tym miejscu gród obronny i właściwie wszystko wówczas się zaczęło. Jednak to okazałe jarmarki jakie organizowano nad Sanem w wieku XVI i XVII przyniosły Jarosławowi bogactwo i dobrobyt. Wszystko dzięki strategicznemu położeniu na skrzyżowaniu szlaków handlowych. Powstał wtedy między innymi wspaniały ratusz i okazałe kamienice (tzw. kamienice jarosławskie). Wzniesiono tu także obwarowany Klasztor Benedyktynek z kościołem św. Mikołaja i Stanisława Biskupa. Wszystko przetrwało. Łącznie z podziemiami od niedawna udostępnionymi publicznie. Zobaczyć tu można także Synagogę Dużą oraz Małą oraz Cerkiew Przemienienia. To najbardziej wielokulturowe miasto w naszym zestawieniu. Miasto lekko „wisi” na skarpie nad doliną Sanu. Warto odwiedzić je w drodze do Przemyśla czy nawet Lwowa.

Ciekawe miejsce blisko: Pałac w Wysocku

12. Nowy Wiśnicz – 3/3/4

fot. Mateusz Nowak – podrozowacnajlepiej.pl

Nowy Wiśnicz to schowane pomiędzy wzgórzami pogórza o tej samej nazwie miasteczko, będące perłą w koronie posiadłości rodu Lubomirskich, które wielokrotnie mijamy w drodze w rodzinne strony. Niestety, gdyby nie pożar w XIX wieku byłoby jeszcze piękniejsze i drewnianą architekturą wyróżniało się w skali całej Polski. Kilka takich budynków zachowało się jednak przy rynku i w bliskim sąsiedztwie.
Ponadto wizytówką miasteczka są położone po drugiej stronie dzielącego go na pół jaru, budowle: renesansowy zamek Lubomirskich z czterema doniosłymi wieżami oraz kompleks klasztorny karmelitów przekształcony w więzienie. Wielkim walorem Wiśnicza (podobnie jak Jeleniej Góry i Lanckorony) jest piękne położenie.

Ciekawe miejsca blisko: Bochnia i kopalnia soli w Bochni

13. Pszczyna – 2/5/3

Śląska natura nakazuje nam obiektywnie wskazać więcej niż tylko Cieszyn w przypadku pięknych miast. Pszczyna to perła Górnego Śląska z jednym z ładniejszych rynków, zachowaną średniowieczną tkanką miejską ale głównie z powodu unikatowej rzeczy – założenia pałacowo – parkowego, które praktycznie przylega do starówki. Pałac w Pszczynie to jeden z najlepiej zachowanych tego typu miejsc w Polsce, że nie wspomnimy o parku w sąsiedztwie. Dla mieszkańców Śląska wydać się może już nudna jako miejsce wypadów na weekend, ale ludzi z reszty Polski zawsze „wbija w ziemię”. Będąc w aglomeracji trzeba koniecznie przyjechać tu choćby na pół dnia, tym bardziej, że poza pałacem można zajść do skansenu pszczyńskiej wsi, małego pałacyku – Ludwikówki czy nietypowej wieży wodnej, przekształconej na steampunkową restaurację.

Ciekawe miejsce blisko:

14. Lipnica Murowana 3/4/3

Kolejne miasteczko, które formalnie straciło prawa miejskie. Ale historia nie kłamie. Centrum Lipnicy to owalny układ przestrzenny (niestety bez murów) i bardzo ładny rynek, pełen uroku starych domów podcieniowych, starego drzewostanu, pamiętającego zabór austriacki. Oprócz rynku, gdzie przy rzeźbie Św. Szymona, stojącego na dużej kolumnie, wiosną stoją słynne lipnickie, wielkanocne palmy, warto odwiedzić oraz absolutny hit na skalę polski – drewniany kościół św. Leonarda z 15 w wraz z starym cmentarzem. Cała miejscowość z uwagi na zakonserwowany po wiekach plan przestrzenny w skali mikro – wpisana została na listę UNESCO.

Ciekawe miejce blisko: Nie wiemy 😛

15. Kłodzko – 3/5/4

Może kojarzyć się z gotyckim mostem ozdobionym figurami świętych prowadzącym na przepiękną starówkę, który jest kopią mostu Karola znajdującego się w Pradze. Zresztą Kłodzko to taka nasza, skromna wersja Pragi. Może się także kojarzyć z gotyckim kościołem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny – to najważniejszy i najstarszy sakralny zabytek Kotliny Kłodzkiej oraz śladami wielkiej powodzi z 1997 roku, które przetrwały do dziś na elewacji. Zobaczymy tu jedną z najpiękniejszych rzeźb w Polsce – Madonnę z czyżykiem i sporo wielowiekowej architektury. Nad miastem wznosi się i czuwa Twierdza Kłodzka a pod nim – ciągnie labirynt podziemi, udostępniony do zwiedzania.

Gdzie spaliśmy:

Ciekawe miejsce blisko: Bardo Śląskie i przełom Nysy Kłodzkiej lub Duszniki Zdrój

16. Kazimierz Dolny – 5/4/4

Gdyby Kazimierz nad Wisłą, zwany też Dolnym, nie znalazł się w zestawieniu – byłoby ono bezcelowe. Kazimierz, choć najbardziej na północ położone miasteczko naszego zestawienia odwiedziliśmy całkiem niedawno. I absolutnie wskoczył do osobistego Top 5 w swojej kategorii. Niestety w tego też powodu czasami przeżywa oblężenie.
To królewskie miasto bogaciło się na handlu rzecznym wzdłuż Wisły i jako jedno z nielicznych miejsc w Polsce przypomina sporych rozmiarów osrodek miejski (biorąc pod uwagę wygląd rynku, liczbę renesansowych kamienic i kościołów), pomimo, że tak naprawdę zachował kameralny klimat i wielkość (spacerem można go zwiedzić w dwie czy też trzy godzinki).
Kazimierz jest pięknie położony na wiślanej skarpie, ze wzgórza zamkowego, dominującego nad miastem trudno nie zachwycić się miejską panoramą z zachodzącym i odbijającym się w tafli Wisły pomarańczowym słońcem. Nie zapominajmy oczywiście o kilkunastu głębokich lessowych wąwozach w okolicy, które przyciągają na spacery w baśniowej scenerii. Również nocne z pochodniami.

Gdzie spać? Zobacz najlepiej oceniane noclegi w Kazimierzu Dolnym

Ciekawe miejsce blisko: Ruiny zamku w Janowcu (widać w oddali na zdjęciu)

17. Chęciny – 3/3/4

Dumny a jednocześnie niepozorny przedstawiciel woj. świętokrzyskiego. Nad starym miasteczkiem dominuje piękna bryła zamku, z którego rozciąga się imponująca panorama Gór Świętokrzyskich. Chęciny spodobały się nam już, gdy zerkaliśmy na stare ryciny i fotografie. To było ważne Miasto Królewskie Korony. A to rzut kamieniem z Kielc. Naprawdę warto tu przyjechać, już kilku osobom polecaliśmy a te nie żałowały.

Ciekawe miejsce blisko: Jaskinia Raj i skansen w Tokarni

18. Bolków – 3/3/5

Będąc kiedyś na wycieczce szkolnej a później na praktykach z geologii zahaczyliśmy o Bolków. Raz w czasie słynnego „Castle Party”, gdy dumne, książęce miasteczko, aczkolwiek nieco senne, jak większość podobnych w Sudetach „ukoloryzował”y tłumy przebranych w gotyckie stroje fanów mrocznej muzyki. Bolków zamkiem stoi, być może jednym z 10 najpiękniej położonych w Polsce, ale i samo miasto zachowało sporo ciekawej architektury, podcieniowych domów i 13-wiecznych kamienic, pochyły rynek z ratuszem, choć całość nieco przerzedzona przez klocki z czasów powojennych. Jakby do tego dodać mglisty klimat legend o skarbach z czasów II Wojny Światowej – Bolków i okolice może się okazać celem podróży wielu z Was w 2016 roku.

Ciekawe miejsce blisko: Rycerska wieś Świny z ruinami zamku z 13 w.

19. Jelenia Góra – 2/4/4

To drugie obok Świdnicy (i drugie z Dolnego Śląska) wcale nie małe ale średniej wielkości miasto w naszym zestawieniu. Ale jest powód – naszym zdaniem jest to najpiękniej położone miasto w Polsce. Amfiteatralnie w Kotlinie o podobnej nazwie i pod Karkonoszami. Jelenia Góra ma pięknie zachowaną i odnowioną starówkę, niestety już bez obwarowań miejskich ale za to z dwoma basztami, z których prezentuje się okazale cała Kotlina, pełna zamków i pałaców. Jelenia Góra to też dzielnica Cieplice-Zdrój z pałacem Schaffgothów i parkiem zdrojowym oraz przepięknej natury ratusz.

Gdzie spaliśmy? Hotel Fenix. Ale warunki takie sobie

Ciekawe miejsce blisko: Zamek Chojnik, Karpacz

20. Czchów – 4/3/3

fot. Mateusz Nowak – podrozowacnajlepiej.pl

No nazbierało się nam miasteczek w Małopolsce! Aż trzy pozycje leżą blisko siebie, bo z Czchowa jest rzut kamieniem i do Wiśnicza i do Lipnicy Murowanej. To mini-miasteczko w dolinie Dunajca pamięta oczywiście czas traktu handlowego na Węgry, zaczynało swoją karierę jako komora celna a później jako starostwo, kasztelania i miejsce sądów oraz zjazdów szlachty. Dziś oprócz małego runku z domami drewnianymi, centralne usadowioną studnią konieczni trzeba odwiedzić gotycki kościół oraz dominujący nad miastem zamek, z którego ostała się głównie romańska wieża obronna. Okolice Czchowa są bogate w sady jabłoniowe a pomiędzy nimi można odnaleźć przynajmniej kilkanaście drewnianych idyllicznych willi, do których aż chce się uciec.

Ciekawe miejsce blisko: Jezioro Czchowskie i Zamek Tropsztyn

Srebrna dwudziestka. Pozostałe propozycje i Wasze nominacje:

No jak nietrudno się domyślić, nie wszystkie kolejne miasteczka mieliśmy już okazję zobaczyć na własne oczy, co nie przeszkadza, by nasza wiedza turystyczno – krajoznawcza, pomogła nam wytypować (czy też fachowo: zwaloryzować) takie właśnie miejsca. Albo Wasze propozycje. Czekamy również na Wasze typy. Dopiszemy oczywiście!

Od zachodu do wschodu: Wleń, Lubomierz, Strzegom, Brzeg, Biała, Byczyna, Toszek, Żywiec, Zator, Sławków, Alwernia, Wieliczka, Pińczów, Opatów, Szydłów, Krasnystaw, Dynów, Jaśliska, Leżajsk, Lesko, Lubartów.

A z tych większych: Tarnów, Nowy Sącz, Przemyśl, Bielsko-Biała

Najpiękniejsze miasta i miasteczka w Polsce Płd. [Mapa Interaktywna]

Źródło zdjęć: 13 – UM Pszczyna; 5, 11, 18 – fotolia.com